Liliowiec to jedna z najpopularniejszych bylin w naszych ogrodach. Dlaczego? Jest wiele cech na to wpływających. Najważniejszą z nich jest wielkość i egzotyczny wygląd kwiatów, następnie okres kwitnienia liliowców, niewielkie wymagania i duża odporność nie tylko na niskie temperatury, ale i na choroby oraz szkodniki. Po zapoznaniu się z naszym artykułem, jeśli nie masz jeszcze liliowców w swojej kolekcji, na pewno zdecydujesz się na ich zakup. Dzięki temu, że odmian mieszańcowych jest tak dużo, mamy ogromny wybór kolorów i kształtów, które niesamowicie komponują się z innymi roślinami w ogrodzie, ale nie tylko. Jak jeszcze można go wykorzystać? Zastosowań może być wiele.
Liliowiec — podstawowe informacje o roślinie
Liliowiec to rodzaj roślin należących do rodziny złotogłowowatych. Rodzaj ten obejmuje 16 gatunków, które w większości pochodzą z Azji Wschodniej, gdzie uprawiane są od tysięcy lat. Jego nazwa łacińska hemerocallis pochodzi od greckiego hemera, czyli dzień i kallos, czyli piękno, a to ze względu na piękne, kwitnące zaledwie przez jeden dzień, kwiaty.
Mnogość efektownych odmian, których na przestrzeni wieków pojawiło się około 38 tysięcy, zawdzięcza krzyżowaniu różnych gatunków. Podstawowymi najczęściej spotykanymi gatunkami są: liliowiec żółty, liliowiec rdzawy, cytrynowy, mniejszy, a także liliowiec Midendorfa, Dumortiera i Thunberga. Powstałe z ich krzyżowania odmiany określa się czasem mianem liliowców ogrodowych — Hemerocallis x hybrida. W naszym kraju największą kolekcją odmian liliowca może poszczycić się Arboretum Wojsławice na Dolnym Śląsku, gdzie podziwiać możemy ich aż 3,5 tysiąca.
Jak wygląda i rośnie liliowiec?
Liliowce znane w Polsce również pod nazwą dziennice, to byliny o kępiastym pokroju, osiągające w czasie kwitnienia od 30 do 120 cm. Rośliny te tworzą grube i mięsiste kłącza, z których wyrastają wyłącznie odziomkowe, długie, równowąskie i zielone liście. Mają one nawet 70 cm długości i przewieszające się końcówki, co sprawia, że cała kępa nabiera fontannowego kształtu.
Ponad liśćmi pojawiają się głąbiki, czyli pozbawione liści łodygi wyrastające z kłącza, niekiedy z rozgałęzionym wierzchołkiem. Na nim pojawiają się kwiaty, często zebrane po kilka sztuk. Mogą tworzyć główki lub rzadziej kwiatostany w postaci wierzchotki. Kwiaty są bardzo efektowne, a każdy z nich kwitnie tylko jeden dzień. Nie rozwijają się one jednak w jednym czasie, a po kolei, dzięki czemu możemy cieszyć się nimi bardzo długo.
Kwitnienie, w zależności od poszczególnych odmian liliowców, trwa od maja do września. Kwiaty liliowców składają się z trzech płatków korony i z takiej samej liczby działek kielicha.
Podstawowe gatunki i te najstarsze odmiany mają kwiaty podobne do kwiatów lilii ogrodowych. Nowsze odmiany wyglądają inaczej. Można poznać je po okrągłych płatkach, które często mają fryzowane, przypominające falbanki, brzegi. Ich kwiaty mogą być również pełne lub półpełne, ale nie tylko. Są hybrydy o cienkich, długich i pajęczych kwiatach. Ich barwy mają szeroki wachlarz, od bieli i kremu, ciepłych żółci, pomarańczy, czerwieni, ciemnego bordo, aż po róże i fiolety. Barwa kwiatów może być jednolita, w innych przypadkach gardziel kwiatu może być w ciemniejszym kolorze, a kwiaty niektórych odmian mogą być wręcz wielobarwne.
Ciekawe odmiany liliowców :
SEAL OF APPROVAL
Wysokość: 60 cm
Termin kwitnienia: VI-VII
MOROCCAN SUNRISE
Wysokość: 80 cm
Termin kwitnienia: VII
NOWHERE TO HIDE
Wysokość: 70 cm
Termin kwitnienia: VII-VIII
PINK STRIPES
Wysokość: 60 cm
Termin kwitnienia: VII-VIII
ANZAC
Wysokość: 60 cm
Termin kwitnienia: VI-VII
Liliowiec — Wymagania i uprawa
Są to rośliny bardzo łatwe w uprawie, rosnące najbujniej na żyznych, próchniczych i umiarkowanie wilgotnych glebach o lekko kwaśnym odczynie. Preferują słoneczne stanowiska, na których kwiaty pojawiają się najobficiej. W miejscach lekko zacienionych również sobie poradzi, a jej liście będą na pewno zdrowsze i okazalsze, jednak kwiatów może być mniej. Ważne też, aby na zacienionym stanowisku miały dostateczną ilość wody. Im starsze rośliny, tym ich odporność na suszę jest coraz większa.
Uprawiając liliowce, musimy pamiętać, że te o sezonowych liściach wykazują dużą mrozoodporność. Liliowce z zimozielonymi liśćmi w naszym klimacie powinniśmy zabezpieczać na zimę poprzez okrycie nasady kępy kopczykiem z kory lub gałązkami z drzew iglastych.
Liliowce nawozimy wiosną, pamiętając, aby nie przesadzić z azotem, ponieważ nadmiar azotu może osłabić roślinę. W takim wypadku latem może to powodować gnicie nasady i większe prawdopodobieństwo przemarznięcia zimą.
Musimy również pamiętać, o wycinaniu przekwitłych pędów kwiatostanowych, aby nie miały możliwości zawiązania owoców i nasion. Wzmocni to korzenie rośliny i zapewni intensywniejszy rozrost, a tym samym obfitsze kwitnienie w następnym roku.
Sadzenie liliowców
Przy sadzeniu liliowców musimy brać pod uwagę ich wielkość i efekt, jaki chcemy uzyskać. Patrząc na to, że są one długowiecznymi roślinami i że w jednym miejscu mogą rosnąć nawet 20-30 lat, powinniśmy zapewnić im wystarczająco dużo miejsca. Optymalne będzie sadzenie ich w odstępie 1 metra. Oczywiście karłowe odmiany można sadzić bliżej. Liliowce sadzone w obwódkach sadzi się niecałe 20 cm od siebie. Po wybraniu miejsca wykopujemy dołek na tyle głęboki, aby zmieściła się w niej cała bryła korzeniowa, razem ze stożkiem wzrostu. Namoczoną wcześniej bryłę, wkładamy do dołka, obsypujemy ziemią, jednocześnie ją ugniatając. Sam stożek wzrostu powinien być również przykryty około trzy centymetrową warstwą gleby. Po posadzeniu dokładnie podlewamy roślinę i pilnujemy, aby gleba nie przeschła za bardzo, szczególnie latem.
Rozmnażanie liliowców
Najprostszym sposobem na rozmnożenie tych bylin jest podział kłączy, który wykonujemy wczesną wiosną lub jesienią. Jesienią jednak możemy rozmnażać w ten sposób jedynie odmiany o sezonowych liściach. Te na wpół- lub zimozielone dzielimy wiosną. Co 3 lub 4 lata powinniśmy odmłodzić kępy, dzięki czemu również uzyskujemy dodatkowe sadzonki.
Liliowce można również rozmnażać przez wysiew nasion. Jest to sposób dla osób bardziej cierpliwych. Nie jest to proste, ale dzięki tej metodzie możemy uzyskać ciekawe krzyżówki. Od czego należy zacząć? Od zapylenia. Nanosimy pyłek na znamię słupka i czekamy. Niestety nie w każdym przypadku uzyskamy torebkę nasienną. Gdy uda się uzyskać nasiona, musimy je zebrać i przesuszyć. Jesienią wysiewamy je do gruntu. Możemy je również wysiać wczesną wiosną po wcześniejszej stratyfikacji zimą. Gdy pojawią się siewki, możemy je pikować i w dalszym ciągu o nie dbać. Niestety na kwiaty musimy poczekać dłużej niż przy podziale, ponieważ roślina wytwarza je dopiero po 2-3 latach od wysiewu. Szukając informacji na ten temat, możemy trafić na różne fora, gdzie ogrodnicy amatorzy, dzielą się swoimi doświadczeniami. Możemy również podziwiać piękne, niespotykane kwiaty, różniące się od tych matecznych.
Pamiętajmy, że rozmnażane przez podział liliowce powtarzają cechy mateczne, w przeciwieństwie do odmian rozmnażanych przez wysiew nasion.
Zastosowanie liliowców w ogrodzie
Liliowce to niezwykle dekoracyjne byliny o szerokim zastosowaniu. Przeważnie sadzone są na rabatach, w towarzystwie innych roślin ozdobnych. Sprawdzą się zarówno w ogrodach wiejskich, jak i nowoczesnych. W tych drugich najczęściej łączone są z trawami ozdobnymi bądź różami. Najefektowniej wyglądają sadzone w grupach po kilka sztuk. Rozrastając się, tworzą wtedy masywną kępę, która zachwyca nie tylko w czasie rozwoju ich kwiatów. Szablaste i długie liście posiadają swój niepowtarzalny charakter.
Dzięki tak wielkiej różnorodności pod względem odmian można dobrać nie tylko niesamowitą kolorystykę do ogrodu. Zróżnicowane wysokości roślin pozwalają wykreować piękne kompozycje, zarówno w przedniej, jak i w tylnej części rabaty. Niższe odmiany liliowców znakomicie sprawdzają się również w formie obwódek. Mając na uwadze ich preferencje dotyczące wilgotności podłoża, możemy je umiejscowić w pobliżu oczek wodnych. Niestety kwiaty liliowca kwitną tylko jeden dzień, przez co nie nadają się na kwiat cięty, jednak bardzo pocieszające jest to, że możemy je uprawiać w pojemnikach. Nadamy tym samym naszym tarasom czy balkonom niepowtarzalnego charakteru. Dzięki temu, że liliowce wytwarzają nawet kilka pąków na jednej łodydze i rozwijają się systematycznie, możemy cieszyć się ich pięknem nawet przez 4-8 tygodni. Chętnie sadzone są na skarpach i wzdłuż ogrodzeń. Mając do wyboru tak liczną grupę odmian liliowców występujących na rynku, z pewnością każdy znajdzie choć jedną pasującą do swojego ogrodu.
Choroby i szkodniki na liliowcach
Na nasze szczęście, liliowce są bardzo odpornymi roślinami, rzadko atakowanymi przez choroby i szkodniki, a przy odpowiedniej pielęgnacji będą zdrowo rosły.
Zdarza się jednak, że przy niesprzyjających warunkach pogodowych lub nieodpowiedniej uprawie pojawią się choroby. Najczęściej wywoływane są one przez grzyby lub bakterie:
- Rdzawa plamistość liści i łodyg — wywoływana przez grzyby z rodzaju Cladosporium. Jej objawem jest pojawienie się na liściach i łodygach rdzawych plam. Można z nią walczyć za pomocą odpowiednich fungicydów. Choroba wpływa negatywnie jedynie na wygląd rośliny.
- Mokra zgnilizna liliowca — wywoływana przez bakterie. Jej objawem jest zahamowany wzrost i pojawiające się u nasady wodniste, brązowe plamy. Choroba ta atakuje również irysy, przez co powinniśmy unikać sadzenia liliowców w miejscach, gdzie rosły te byliny. Po pojawieniu się choroby możemy próbować zahamować jej dalszy rozwój, usuwając porażoną tkankę. Ranę możemy przemyć roztworem z denaturatem. Nie możemy okrywać wyczyszczonego miejsca glebą ani zalewać wodą. Przez dłuższy okres rana powinna być wystawiona na działanie promieni słonecznych. Jeśli tkanka jest porażona w całości, niestety musimy usunąć całą roślinę.
Liliowce znacznie częściej mogą być atakowane przez szkodniki, a mianowicie:
- Przędziorki — chyba najczęściej występujące w naszych ogrodach. Po ich pojawieniu się na roślinie możemy zaobserwować zmianę barwy liści. Od spodu stają się wówczas matowe, a na ich powierzchni znajduje się czasem ledwo widoczna pajęczynka. Nie są one większym zagrożeniem dla rośliny, jednak na pewno z czasem traci ona swój urok. Przędziorki żerują od maja do sierpnia. Możemy je zwalczać domowymi metodami, np. stosując przemywanie roztworem denaturatu. Możemy również zastosować oprysk środkami owadobójczymi.
- Larwy muchówki — mogą spowodować opuchliznę paków. Opuchlizna ta związana jest z ich żerowaniem wewnątrz pąków. Po zaobserwowaniu opuchniętych pąków powinniśmy je niezwłocznie wyciąć i spalić. W następnym roku, po pojawieniu się łodyg kwiatowych, możemy zastosować insektycydy.
- Rolnice — a dokładniej gąsienice tych motyli, mogą żerować zarówno na korzeniach i kłączach, jak i na częściach nadziemnych. Podgryzając roślinę, powodują jej więdnięcie. Najlepszym sposobem na ograniczenie ich występowania jest plewienie z chwastów, które również są pożywką dla tych gąsienic, oraz spulchnienie wierzchniej warstwy gleby przed zimą, aby mróz zrobił swoje.
