Ogrodowe bonsai z jałowca
Drzewka kształtowane w stylu ogrodowego bonsai wywodzą się z japońskiej sztuki ogrodniczej. Nazywane są niwaki, a w Europie częściej występują jako ogrodowe bonsai. Rośliny kształtowane w tym stylu są coraz bardziej popularne, pomimo że nie należą do tanich krzewów. Ich cena wynika z wieloletniej uprawy. Często sadzone są w centralnym miejscu ogrodu, ponieważ zachwycają swym wyglądem. Nie bez znaczenia jest to, że po wielu latach nie zmienią swej wielkości, ponieważ w celu zachowania pierwotnego kształtu powinny być regularnie przycinane.
Głównymi gatunkami jałowca wykorzystywanymi do kształtowania drzewka bonsai są: jałowiec chiński, jałowiec łuskowaty, wirginijski i jałowiec sabiński, rzadziej jałowiec pospolity.
Na co zwrócić uwagę przy zakupie drzewka bonsai?
Aby mieć pewność, że zakupiony jałowiec będzie zdrowo rósł i nie uschnie po kilku tygodniach, powinniśmy zwrócić uwagę na to, jak był uprawiany w szkółce. Najlepiej, gdyby jałowiec ciągle rósł w pojemniku. Wyhodowanie ładnego, dużego jałowca w ten sposób jest bardzo trudne i przeważnie te rośliny na jakimś etapie swojego życia kilka lat spędzają w gruncie. Jałowce bonsai uprawiane w gruncie też są wartościowym materiałem, ale pod warunkiem, że w czasie uprawy co jakiś czas miały podcinane korzenie w celu zgęszczenia ich bryły korzeniowej i wytworzenia drobnych korzonków, które odpowiadają za zdrowy wzrost. Najlepiej, jeżeli jest to wykonywane mechanicznie, zaczynając od noża o małej średnicy i co dwa lata zwiększając jego wielkość. Po wykopaniu bryła korzeniowa takich jałowców powinna być odpowiednio przygotowana. Profesjonalne zabezpieczenie polega na owinięciu jej siatką jutową i zamocowaniu w koszu z siatki metalowej, które zabezpieczają całą bryłę przed uszkodzeniem w czasie sadzenia. Tak przygotowana roślina może być dalej uprawiana w pojemniku lub posadzona w docelowym miejscu.
Jak sadzić ogrodowe bonsai z jałowca?
Na samym początku należy wybrać odpowiednie miejsce dla jałowca. Najlepiej, jeżeli będzie ono słoneczne. Częściowe zacienienie najlepiej toleruje jałowiec sabiński. W wybranym miejscu nie powinna się również gromadzić woda gruntowa, a jeżeli tak jest, to trzeba wykonać drenaż w celu jej odprowadzenia.
Dołek powinien być większy od donicy, w której rósł do tej pory, a wolne miejsca uzupełniamy podłożem do iglaków.
Mata jutowa i druciany kosz są biodegradowalne i po jakimś czasie w ziemi ulegają rozkładowi, dlatego nie ma potrzeby ich usuwania. Przy wyciąganiu jałowca z donicy, zamiast ciągnąć za gałęzie, lepiej i bezpieczniej dla drzewka jest ciągnąć za metalowy kosz za pomocą jakiegoś haka. Zapobiegnie to uszkodzeniu korzeni.
Jałowiec ustawiamy w dołku w taki sposób, aby jego najładniejszy bok był najlepiej widoczny. Jeżeli drzewko bonsai jest mocno pochylone, to aby zachować ten przechył, można zastosować podpórkę pod główny pień, co zapobiegnie zbytniemu przechylaniu się jałowca do czasu, aż dobrze się zakorzeni. Po roku podpórkę można usunąć. Gdy jałowiec już się ustabilizuje, można za pomocą cienkiego drutu lub sznurka zrobić odciągi do gałęzi, aby zachować ich poziomy układ.
Przy zakupie takiej rośliny należy zapytać sprzedawcę, czy była nawożona. Jeśli nie, to należy zastosować nawożenie bonsai, starając się rozprowadzić je równomiernie wokół krzewu, a ilość odważyć według instrukcji na opakowaniu. Należy jednak pamiętać, że jałowce nawozimy wiosną i później w czerwcu. Jesienią możemy zastosować nawozy jesienne. Podlewanie rośliny bonsai trzeba rozpocząć po posadzeniu i kontynuować przez cały sezon od wiosny do jesieni lub – jeżeli drzewko niwaki było sadzone jesienią – to cały kolejny rok. Oczywiście jeżeli występują deszcze, to możemy przerwać podlewanie, ale gdy kilka miesięcy po posadzeniu panuje susza, to roślina może uschnąć. Co 1-2 tygodnie drzewko podlewamy bardziej obficie. Jałowce nie są wymagającymi roślinami i będą rosły nawet w ubogiej, piaszczystej ziemi. Jeżeli jednak posadzimy go, dodając ziemi do roślin iglastych, to będzie rósł lepiej i szybciej.
Niektóre jałowce zmieniają barwę igliwia zimą. Mieliśmy wiele zapytań od klientów, co się dzieje, czy jałowiec przemarzł? Nie, jest to naturalny proces fizjologiczny.
Następną rzeczą, która niepokoi wiele osób, jest wytwarzanie przez jałowce szyszek i owoców. W niektórych latach jest bardziej obfite. Nie jest to jednak objaw żadnej choroby czy braku wilgoci lub nawozu. Krzew nie zawsze wygląda w tym czasie estetycznie, jednak przycinając roślinę często pozbawiamy ją możliwości kwitnienia i rzadko zdarza się, że na ogrodowym bonsai możemy obserwować owoce czy szyszki.
Gdy po posadzeniu ogrodowe bonsai już zacznie tworzyć nowe przyrosty, można, a nawet trzeba je przyciąć.
Kiedy należy ciąć ogrodowe bonsai?
Jałowce są krzewami szybko rosnącymi, dlatego wykonujemy dwa cięcia drzewka w sezonie wegetacyjnym, najlepiej w kwietniu mocniejsze i w lipcu korekcyjne. Jałowce można przycinać też w zimie, a najgorszym okresem na cięcie jest jesień.
Wykonując cięcie, musimy pamiętać o pozostawieniu nawet niewielkiej ilości igliwia na gałązce, ponieważ gdy usuniemy wszystko, gałązka obumrze. Młode przyrosty nie pojawiają się również na starych gałęziach, dlatego podczas przycinania konieczne jest pozostawienie nawet niewielkiej ilości igliwia. To właśnie u nasady igieł pojawiają się zawiązki nowych pędów.
Cięcie wykonujemy czystym ostrym sekatorem ręcznym lub mechanicznym. Najlepsze są dobre jakościowo nożyce dwuręczne, dzięki czemu gałązki nie są poszarpane, a my możemy wykonywać precyzyjne cięcia.
Pod niwakami często jest rozsypywany kamień ozdobny, dlatego przystępując do cięcia, warto rozścielić np. agrowłókninę i później zebrać wszystkie ścinki. Po cięciu dokładnie otrzepujemy drzewko, bo po kilku dniach wszystkie resztki gałązek uschną i będą szpecić roślinę. Dodatkowo wskazane jest wytrzepanie obumarłych i zaschniętych gałązek z wnętrza „chmurek”, dzięki czemu do środka rośliny dotrze słońce i wiatr, co zapobiegnie ewentualnym chorobom. Po cięciu roślin iglastych nie ma potrzeby zabezpieczania ran maścią ogrodniczą, ponieważ tę funkcję spełnia żywica. Przy okazji przycinania rośliny można też wyczyścić pień z łuszczącej się kory. Nie możemy o nich zapominać również zimą, szczególnie podczas opadów mokrego śniegu, bowiem zalegający ciężki śnieg może obłamać gałązki, które z kolei mogą uszkodzić główny pień.
Ceny takich okazów bonsai przeważnie nie są niskie, dlatego możemy popróbować własnych sił i stworzyć jałowiec w formie ogrodowego bonsai.
Nie jest to jednak proste.
Jałowce, które rosną koło naszych domów, są przeważnie niskie i szerokie, a w środku pozbawione igliwia. Po przecięciu pozostawione gałązki są wiotkie z „pędzelkami” na końcach. Z kolei jałowce kolumnowe mają sztywne pionowo rosnące gałęzie, których nie można już odgiąć, a poziome chmurki to podstawowa cecha, która – poza wygiętym pniem – decyduje o atrakcyjnym wyglądzie.
Podstawową zasadą przy tworzeniu drzewek bonsai, również tych w ogrodzie, jest utrzymanie piramidalnego kształtu. Dołem powinien być dużo szerszy niż u góry. To samo tyczy się tworzonych na nim chmurek. Te umiejscowione u nasady krzewu powinny być szersze i większe od tych, które są uformowane wyżej. Musimy również pamiętać przy formowaniu jałowców o naturalnie kolumnowym pokroju, że ich czubek rośnie intensywniej, dlatego też cięcie górnej części musi być mocniejsze, aby utrzymać pożądany kształt.
W naszej szkółce jałowce przeznaczone na ogrodowe bonsai uprawiamy od początku z takim właśnie przeznaczeniem. Krzewy kształtujemy tak, aby miały tylko jeden główny pień, który jest dodatkowo odpowiednio wyginany żeby wyglądał jak w japońskim stylu niwaki. W ten sposób nadajemy im pożądany kształt i jesteśmy w stanie wyprowadzić nawet płożący jałowiec na ponad metr w górę.
Ochrona jałowców bonsai
Wymienione na wstępie gatunki jałowca są odporne na mróz i nie wymagają okrywania. Nie są też zbyt podatne na choroby. Do najczęściej występujących agrofagów należą rdza gruszy i jałowca, pojawiająca się na jałowcu sabińskim, ale również w mniejszym stopniu na jałowcu wirginijskim i pośrednim. Choroba rozwija się na gruszach, skąd wiatr przenosi zarodniki na jałowce. Na gruszach to kuliste pomarańczowe plamy, a na jałowcach pomarańczowe galaretowate narośla. Rdza jałowca pojawia się nieregularnie, często w czasie mokrej wiosny należy odciąć porażone gałązki i wykonać ochronę fungicydami.
Sporadycznie występującym szkodnikiem jest tarcznik, który ściśle przylega do młodych gałązek, wysysając soki, przez co wzrost roślin jest zatrzymany. Przeciwko tarcznikom stosujemy wczesną wiosną ekologiczne środki olejowe, np. Treol lub Promanal, a gdyby one nie zadziałały, to w późniejszym terminie stosujemy środki owadobójcze działające wgłębnie, np. Mospilan.
Formowane jałowce w naszej produkcji.
W szkółce Wrzos jedną z głównych specjalizacji jest uprawa ogrodowych bonsai, w tym również z jałowca. Dokładamy dużych starań, aby wyglądały one atrakcyjnie i zdobiły każdy ogród. Koncentrujemy się nie tylko na wyglądzie gałęzi, ale również na korzeniach, aby były one mocne i zdrowe a drzewko bonsai nie odczuło zmiany miejsca. Nasze drzewka bonsai wykopujemy głównie wiosną i sadzimy do donic, aby móc je oferować w okresie wiosenno-letnim. Następnym okresem wykopywania jest jesień. Od wielu lat sprzedajemy w ten sposób jałowce i nie zdarza się, aby się nie przyjęły.
Każdy klient interesujący się zakupem ogrodowego bonsai chciałby zobaczyć roślinę na żywo, jednak nie są one powszechnie dostępne we wszystkich punktach sprzedaży roślin. Z pomocą przychodzą takie sklepy internetowe jak nasz. Każda z formowanych w naszej szkółce roślin ma nadany swój indywidualny numer, aby klienci mieli pewność, że zamawiają dokładnie tę, którą wybrali.
Wychodząc klientom naprzeciw, dajemy możliwość zamówienia i dostawy przesyłką paletową większości z nich. Jedynym parametrem, który wyklucza daną roślinę z wysyłki jest jej wysokość lub szerokość, ponieważ firmy kurierskie mają ograniczone rozmiary przesyłek. Wysyłamy wszystko, co zmieści się na euro paletach, paletach przemysłowych i dwóch łączonych paletach.
Wszystkie ogrodowe bonsai rosnące w pojemnikach są dostępne od ręki, jednak te, które rosną w gruncie, wysyłamy wiosną, gdy wegetacja jeszcze nie ruszyła i jesienią, w czasie gdy roślina jest w stanie zimowego spoczynku.
