Róża

Gatunek dzielimy na grupy róż:

• róże wielkokwiatowe - róże szlachetne o kwiatach pełnych, dużych i charakterystycznie pachnących. Przeciętnie osiągają około 1m wysokości. Róże wielkokwiatowe kwitną od czerwca do późnej jesieni i są najczęściej hodowane na kwiaty cięte.
• róże wielokwiatowe - rabatowe najchętniej uprawiane ogrodach. Obficie kwitnące kwiaty pojedyncze lub półpełne zebrane są w baldachy tworzące bukiety. Kwiaty są mniejsze niż u róż wielkokwiatowych ale krzewy kwitną obficiej. Zwykle nie osiągają 1m ale bywają odmiany wyższe. Kwitną przez kilka tygodni a wiele odmian powtarza kwitnienie.
• róże pnące dzielimy na: klimbery o sztywnych pędach które nie wymagają podpór mają duże pojedyncze kwiaty, powtarzają kwitnienie i mogą dorastać do 3m. wysokości, oraz ramblery obficie kwitnące o długich elastycznych pędach i mniejszych kwiatach zebranych w bukiety. Kwitną raz w roku osiągają nawet 5-6 metrów wysokości. Mają też cieńsze i miękkie pędy. Aby się pięły potrzebują podpór do których trzeba je przypiąć.
• róże parkowe ( krzaczaste 1,5-3m i krzewiaste do 1,5m), są wyższe od rabatowych bo dorastają do 1-3m wysokości a bywają też odmiany wyższe. Rozróżniamy róże krzaczaste kwitnące jednokrotnie i powtarzające kwitnienie. Te pierwsze kwitną od maja do czerwca. Róże powtarzające kwitnienie po raz pierwszy kwitną od połowy czerwca do połowy lipca a następnie powtarzają kwitnienie na przełomie sierpnia i września. Wszystkie róże krzaczaste charakteryzują się dużą odpornością na choroby. Róże parkowe są odporne na choroby i obficie kwitną.
• róże okrywowe, można nazwać różami płożącymi - szczelnie okrywają glebę a w górę wyrastają na wys 30-50cm. Warto je posadzić w ogrodzie bo mają wiele zalet i nie wymagają intensywnej pielęgnacji. Są mrozoodporne i wytrzymałe. Nie mają dużych wymagań co do gleby, są odporne na choroby i kwitną przez większość okresu wegetacyjnego.
• róże miniaturowe, zwane też karłowymi - nie przekraczają 40cm wysokości. Róża miniatura często sprzedawana jest jako roślina doniczkowa którą po przekwitnięciu można przesadzić do ogrodu. Przed zimą lepiej wykopać je ponownie i przechować w chłodnym pomieszczeniu.
• róże angielskie - różne formy łączące odporność i zapach starych odmian z obfitym kwitnieniem i wybarwieniem nowych odmian.
• róże dzikie - stanowią formę pierwotną odmian hodowlanych. Mają proste, skromniejsze, pojedyncze lub półpełne kwiaty o mniej wyrazistych kolorach. Potrzebują dość dużo miejsca w ogrodzie ale są łatwe w uprawie. Wiele gatunków dostarcza jadalnych owoców. Owoce róż i płatki stosowane są jako przyprawa lub dodatek do rozmaitych potraw.

Miąższ owocowy stanowi ok. 60–70% masy całego owocu. W porównaniu do innych owoców zawiera mało wody, natomiast dużo witaminy C,E,P, K i witamin z grupy B oraz karotenu, garbników, kwasu cytrynowego, jabłkowego, węglowodanów, pektyn i składników mineralnych: wapnia, magnezu, żelaza.

Kwiat róży nie wytwarza nektaru.

Uprawa i pielęgnacja

Róże wymagają jasnego lub lekko zacienionego, osłoniętego od zimnego wiatru stanowiska. Mogą rosnąć w różnych glebach byle tylko ziemia nie była zbyt ciężka i podmokła oraz zbyt piaszczysta. Nie lubią długo stojącej wody. Optymalny współczynnik kwasowości gleby dla róż wynosi 6-6,5 pH. Większość róż należy okryć na zimę, okopczykować lub okryć choiną. Najbardziej wymagające pod względem pielęgnacji są róże wielkokwiatowe; wymagają regularnego cięcia i ochrony. Łatwiejsze w uprawie są róże rabatowe. Wszystkie róże krzaczaste charakteryzują się dużą odpornością na choroby, a regularne cięcie nie jest w ich wypadku konieczne. Róże miniaturowe i wysokopienne są bardziej wrażliwe na mrozy, wymagają odpowiedniego stanowiska, gleby i starannej pielęgnacji, Róże pienne - trzeba przez zimą delikatnie przygiąć do ziemi i okopcować koronę. A młode róże pienne należy zdjąć z podpór i cała przykryć kopczykiem. Najprostsze w uprawie są róże okrywowe, parkowe i dzikie.

Wczesną wiosną po rozgarnięciu kopczyków wycina się pędy uszkodzone i porażone przez choroby.

Ciecie główne przeprowadza się w kwietniu po ostatnich mrozach ale przed wytworzeniem nowych pędów. Regularnego cięcia wymagają róże wielkokwiatowe - od tego zależy ich kwitnienie. Zabieg przeprowadzamy corocznie, zaraz po odkryciu krzewów. Usuwamy pędy słabe lub uszkodzone, Pozostałe pędy skracamy o połowę.

Przy cięciu róż wielokwiatowych (rabatowych) na każdym pędzie zostawia się jednakową ilość oczek tzn. od 2 do 6.

Późną jesienią przycina się tylko pędy chore i lekko podcina najdłuższe gałązki.

Cięcie róż krzaczastych nie jest konieczne ale co jakiś czas można wyciąć przy ziemi zbyt gęste lub stare pędy i ukształtować nieco krzew. Podobnie postępuje się z różami pnącymi, parkowymi i dzikimi.

Róże okrywowe nie wymagają regularnego cięcia - usuwa się jedynie stare i zdziczałe pędy.

Cięcie w okresie wegetacji ograniczamy do usuwania przekwitających kwiatów lub całych kwiatostanów.

Nawożenie

Róże należą do roślin dość żarłocznych, które w bardzo krótkim czasie mogą wyjałowić ziemię, dlatego dostarczanie tym roślinom odpowiednich i dobrze zbilansowanych substancji odżywczych ma duże znaczenie dla ich kondycji.

Glebę, w której rosną róże trzeba zasilać regularnie kompostem lub obornikiem. Dodatkowo róże można zasilać gotowymi nawozami do róż lub gnojówką z pokrzyw.

Od czerwca nawozimy krzewy róż mieszankami wieloskładnikowymi. Jednak po 15 lipca nie nawozimy już azotem.

Najczęstsze grzybowe choroby róż:

•    czarna plamistość liści - wywoływana jest przez grzyb Diplocarpon rosae. Owalne lub o postrzępionych brzegach jasnobrązowe plamy z czasem ciemnieją i zlewają się ze sobą zajmując coraz większą powierzchnię blaszki. Liście żółkną i opadają. Na powierzchni plam mogą być widoczne zarodniki grzyba w postaci małych czarnych punkcików. Patogen zimuje na opadłych liściach. Choroba wpływa negatywnie na mrozoodporność róż.
•    mączniak prawdziwy to grzyb Sphaerotheca pannosa var. rosae rozpoznajemy po białym nalocie na młodych liściach, ale tylko na górnej stronie. Białe plamy mogą być widoczne również na innych częściach róży - pędach, szczególnie wokół kolców, a także na płatkach. Po jakimś czasie liście zaczynają się deformować i zwijać, a blaszki mogą przybierać czerwony kolor.
•    mączniak rzekomy wywoływany przez grzyb Peronospora sparsa - objawia się w postaci nieregularnych, z czasem zlewających się plam, które mogą mieć różne kolory, zazwyczaj są żółte oraz brązowe. Po jakimś czasie na spodniej części liści pojawia się puszysty, biały nalot.
•   rdza róży wywołana jest przez grzyb Phragmidium, plamy pojawiają się na zaatakowanych liściach. Są pomarańczowe na wierzchu liścia, a na spodniej części można zauważyć grudki.
•    szara pleśń - atakuje płatki róż, na których pojawiają się wodniste plamy. Po jakimś czasie przemieniają się one w szary nalot, a płatki gniją. Choroba może przejść na pędy, które brunatnieją i zamierają.

Szkodniki róż:

Mszyce są najczęściej zwalczanym szkodnikiem na róży. Szkodniki bardzo szybko się rozmnażają i zasiedlają najmłodsze części rośliny.

Przędziorki doprowadzają do osłabienia rośliny i zahamowania jej wzrostu. Przędziorki szybko się rozprzestrzeniają i występują na wielu roślinach, dlatego ważne jest ich skuteczne zwalczanie. W miejscu żerowania przędziorka występują na liściach żółte plamki, przez co liść wygląda jak nakrapiany. Następnie liście masowo opadają, a przędziorki przenoszą się na kolejne części roślin. Przędziorek chmielowiec jest na tyle mały, że trudno go zauważyć gołym okiem. Widać natomiast delikatne pajęczynki.

Wciornastki to niewielkie (ok 1,5 mm długości), wydłużonego kształtu owady. Żerują od kwietnia do października, uszkadzając liście i kwiaty. Wciornastki na róży zniekształcają płatki kwiatowe. Na płatkach kwiatów występują plamki z czerwonawą obwódką. Na liściach pojawiają się srebrzyste plamki, początkowo w okolicach nerwów, a następnie zlewające się i tworzące większe plamy.

Drutowce i pędraki to larwy chrząszczy. Są polifagami, co znaczy, że mogą żerować na różnych roślinach. Drutowce i pędraki żerują pod ziemią podgryzając korzenie roślin.

Larwy błonkówek, gąsienice motyli i chrząszcze zwykle nie wyrządzają na tyle znacznych szkód by zniszczyć całe krzewy ale miejsce żerowania wygląda na tyle źle że warto zwalczać twe szkodniki zanim wyrządzą większe szkody.